Actueel

Irene van de Giessen

Bij een charmant stationsgebouw met de naam ‘Middelburg’ in tegels geglazuurd, staat een verschijning in zomerse bloemenjurk. ‘Klazine Tuinier,’ zegt ze zakelijk. We stappen een auto in. Lege wegen, eindeloze graslanden en een enkele zwarte kleiakker schieten aan ons voorbij. Wat blijft zijn de betoverende wolkenluchten. De auto stopt bij een oud boerenhuis met opstallen, vlak bij een manege, een groene oase aan de rand van een duingebied.

De stichting HerstelTalent zetelt aan de ‘goudkust’ van Walcheren bij Dishoek. In 2015 wonnen ze de ‘VGZ/Mind Hersteleuroprijs’, een fors geldbedrag, waarmee het bedrijf daadwerkelijk van start kon. Het hoofdkantoor, in een kleine schuur van de fraai opgeknapte boerderij, telt hooguit twintig vierkante meter.

‘Dit is eigenlijk een bierkeet op het platteland,’ zegt Irene van de Giessen, terwijl ze in de lach schiet. ‘En toch hebben we hier vergaderingen met wel twintig mensen, het past er altijd in.’

Ze huurt de ruimte van fysiocoach Niek Knol. De tweede belangrijke man in haar leven, na haar pleegvader. Dezelfde pleegvader, die haar als leraar opving toen ze dreigde te ontsporen. Vanwege een ‘onveilige thuissituatie’ raakte zij als adolescent ernstig op drift.

Diverse psychiatrische opnamen volgden, maar haar pleegvader, bij wie ze vanaf die tijd woonde, bleef altijd in haar geloven, niet in de invaliderende diagnosen die ze kreeg. Hij stimuleerde haar om door te studeren en te gaan werken, ondanks de emotionele crises waar ze regelmatig in belandde. Ook reisden ze samen naar Engeland, naar de internationale stemmenhoordersbeweging.

‘Mijn ‘zijn’ was destijds door de mishandelingen als een oerknal versplinterd. Daarna had mijn pleegvader me geholpen mijn heelheid te hervinden. Het was een intens levensveranderend en spiritueel proces geweest. De psychoses, stemmen en beelden bleken overlevingsstrategieën,’ zo beschrijft ze het in een lezing.

Beide vrienden, fysiocoach en pleegvader, doen daadwerkelijk mee als bestuurders van de stichting HerstelTalent. De voorgeschiedenis daarvan hangt nauw samen met haar persoonlijke geschiedenis. ‘Toen ik Irene in mijn spreekkamer kreeg, woog ze 140 kilo (...),’ schrijft Niek Knol op zijn website ‘Fysiocoaching aan zee’.

In een gezamenlijke lezing ‘De uitdagende en de mededogende vriend’ beschrijven ze haar bijzondere herstelproces, sinds zij naar hem werd doorverwezen in 2006. De jarenlange fysieke en mentale coaching die zij van hem kreeg, keerde zich zelfs om. Toen hij overspannen raakte, kon zij hem vanuit haar ervaringskennis stimuleren door te gaan.

‘Het proces dat ik de laatste jaren doorlopen heb, wordt in mijn visie het proces van de toekomst,’ zegt Irene van de Giessen in 2011 vol zelfvertrouwen, in een groot interview in de Provinciaals Zeeuwse Courant. ‘Een korte specialistische behandeling in de psychiatrie en dan in de praktijk aan de slag met een personal coach. Met lichaamswerk in de natuur. Buiten word je beter. Niet in een inrichting.’

Gurdjieff

Na de lunch ontmoet ik haar in de tuin van de boerderij op een groot grasveld in cirkelvorm, aan het zicht onttrokken door struikgewas. Hier en daar een bankje, romantisch in een prieel. ‘Niek maakt soms gebruik van het zonne-enneagram met persoonlijkheden van George Gurdjieff,’ wijst ze. Het werk van deze Grieks-Armeens filosoof en mysticus uit het begin van de twintigste eeuw was omstreden, maar is dus nog steeds actueel? ‘Ik heb daar best wat aan gehad ook, het is een speelse manier om zelfkennis op te doen,’ zegt Irene van de Giessen, terwijl ze naar de beeldjes wijst die aan de rand van het veld op de punten van het enneagram staan opgesteld. De aprilzon schijnt alsof het hoogzomer is.

De eerste keer zagen wij elkaar in 2011 bij GGZ Rivierduinen. Hoe was jij daar terechtgekomen?

‘Gewoon gesolliciteerd. In 2010 heb ik in Amsterdam de TOED gedaan, de basisopleiding voor ervaringsdeskundige. Daarna zag ik de advertentie voor een ervaringsadviseur bij GGZ Haagstreek. Dat leek mij veel fijner dan terug naar die zakenwereld van de woningbouw, waar ik in de ziektewet was beland. Vroeger was ik maatschappelijk werkster,’ vertelt ze. Daarna zat ze ‘een tijdje’ in de jeugdhulpverlening, voordat ze de overstap maakte naar een zakelijker beroep bij een woningcoöperatie. En overspannen raakte.

Dat GGZ Haagstreek, waar ze werd aangenomen als ervaringsdeskundige, een onderdeel was van GGZ Rivierduinen, wist ze niet. ‘Tot ze me vroegen of ik me wilde melden in Oegstgeest, bij het hoofdkantoor van de oude inrichting waar ik vroeger zat opgesloten, verschrikkelijk. Ik belde meteen in paniek naar huis, mijn pleegvader schoot in de lach en zei: ‘Nou dan is de cirkel weer rond. Als het dáár goed gaat, kun je iedereen verslaan.

Ik ben die dag vroeg opgestaan en op een bankje gaan zitten op dat inrichtingsterrein. De zon scheen, ik zag heel veel konijnen en vogels. In mijn herinnering was het daar altijd donker, ik zat toen intern en had last van stemmen. En ineens wist ik het: die stemmen zijn er niet meer, het is goed, en het barst hier van het leven.’

Schiet in de lach. ‘Al die konijnen! Dus GGZ-Haagstreek was een heel goed project voor mij. Al ben ik er maar twee jaar gebleven.’ Ze beschrijft hoe onwetend ze was over de hele ggz-organisatie. ‘Pas veel later begreep ik dat mijn voorgangster, onderzoekster

Annette Plooij, de grond bij Rivierduinen al rijp had gemaakt voor verandering. En bestuursadviseur Marja Griffioen verrichtte daar ook geweldig werk!’

(...)

Bovenstaand is een fragment uit mijn nieuwe boek Herstel in beweging. De cliëntenbeweging in de 21e eeuw. Dit boek verschijnt

8 december, met een feestje in het Museum van de Geest in Haarlem. De zaal is helaas al vol. Maar het boek is vanaf die datum te koop bij de reguliere boekhandel. Of bestel het boek alvast bij uitgeverij SWP zie de link: boek herstel